Nhật thực và nguyệt thực là những hiện tượng hiếm gặp trong vũ trụ, thường được gắn liền với các câu chuyện, truyền thuyết kỳ ảo và huyền bí. Tuy nhiên, nhiều người thắc mắc rằng sự thật về Nhật thực là gì? cách quan sát nhật thực như thế nào? Cùng tìm hiểu qua bài viết này của chúng tôi nhé.
Tìm hiểu về nhật thực
Theo định nghĩa của thiên văn học, Nhật thực là một hiện tượng thiên văn xảy ra khi mặt trăng đi qua giữa trái đất và mặt trời trên cùng một đường thẳng, gọi là đường tơ. Khi xảy ra hiện tượng này, mặt trăng sẽ che khuất một phần hoặc toàn bộ mặt trời tùy thuộc vào vị trí của mặt trăng trên đường tơ và khoảng cách giữa mặt trăng và trái đất. Nhật thực toàn phần xảy ra khi mặt trăng hoàn toàn che phủ mặt trời, tạo nên một khung cảnh đầy ấn tượng khi chỉ còn lại vòng tròn sáng rực của tia nắng xung quanh mặt trăng.
Còn Nhật thực một phần xảy ra khi mặt trăng chỉ che khuất một phần mặt trời, tạo ra một hiện tượng mặt trời vẫn còn thấy rõ nhưng bị một phần che khuất, tạo ra một ánh sáng lạ mắt và độc đáo. Hiện tượng Nhật thực là một trong những sự kiện thiên văn đẹp nhất và hấp dẫn nhất được người ta quan sát và tìm hiểu.
Vậy nguyệt thực là gì?
Nguyệt thực hay còn được gọi là Mặt Trăng máu là hiện tượng khi Mặt Trăng đi vào hình chóp bóng của Trái Đất và bị che khuất hoàn toàn bởi bóng đen của Trái Đất, do đó mặt trăng không nhận được ánh sáng mặt trời và không phản chiếu ánh sáng ra bên ngoài. Trong khi đó, chúng ta thường nhìn thấy mặt trăng do ánh sáng của mặt trời chiếu vào và được phản chiếu trở lại.
Tuy nhiên, khi Mặt Trăng, Trái Đất và Mặt Trời thẳng hàng với nhau, Trái Đất che khuất ánh sáng của Mặt Trời và khiến Mặt Trăng bị che khuất hoàn toàn bởi bóng đen của Trái Đất. Khi đó, Mặt Trăng trông như có màu đỏ thẫm, vì ánh sáng mặt trời đi qua khí quyển Trái Đất và chiếu lên mặt trăng, tạo ra hiện tượng này được gọi là “Mặt Trăng máu”.
Khi nào xuất hiện nhật thực
Để xảy ra hiện tượng nhật thực, Mặt Trăng phải đi qua giữa Trái Đất và Mặt Trời, khiến cho Mặt Trăng che khuất hoàn toàn hoặc một phần Mặt Trời khi quan sát từ Trái Đất. Điều này chỉ xảy ra khi Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái Đất đều nằm trên một đường thẳng hoặc gần thẳng, được gọi là syzygy trong tiếng Anh. Điều này chỉ xảy ra trong kỳ trăng mới.
Mặc dù kỳ trăng mới là điều kiện cần để xảy ra nhật thực, tuy nhiên không phải kỳ trăng mới nào cũng dẫn đến nhật thực. Điều này bởi vì mặt phẳng quỹ đạo của Mặt Trăng nghiêng một góc khoảng 5° so với mặt phẳng quỹ đạo của Trái Đất xung quanh Mặt Trời (mặt phẳng hoàng đạo). Sự giao nhau giữa hai mặt phẳng quỹ đạo được gọi là điểm nút Mặt Trăng. Nhật thực chỉ xảy ra khi một kỳ trăng mới xảy ra gần điểm nút này.
Cách quan sát nhật thực
Quan sát nhật thực là một hoạt động thú vị nhưng cũng đầy nguy hiểm nếu không được thực hiện đúng cách. Việc nhìn trực tiếp vào Mặt Trời có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng và vĩnh viễn cho mắt, do đó cần phải hết sức cẩn thận và tuân thủ những hướng dẫn an toàn khi quan sát.
Để tránh những nguy hiểm này, người quan sát không nên nhìn trực tiếp vào Mặt Trời bằng mắt thường. Việc sử dụng kính râm, phim chụp X-quang, ruột đĩa mềm hay băng video không đảm bảo an toàn vì những loại này chỉ giảm độ sáng chứ không thể ngăn được các tia bức xạ có hại. Thay vào đó, người quan sát nên sử dụng các loại kính lọc chuyên dụng, chẳng hạn như kính lọc của thợ hàn mã số 14 hoặc kính lọc Mặt Trời từ các Câu lạc bộ Thiên văn học.
Một cách gián tiếp để quan sát nhật thực là sử dụng một tấm bìa để hứng ảnh của Mặt Trời qua một chiếc ống nhòm hoặc kính thiên văn nhỏ. Người quan sát cũng có thể khoét một lỗ tròn nhỏ lên tấm bìa rồi quan sát ảnh của Mặt Trời xuyên qua lỗ tròn đó trên mặt đất. Điều quan trọng là người quan sát nên đảm bảo rằng tấm bìa hoặc ống nhòm của họ được bảo vệ đầy đủ bởi các kính lọc chuyên dụng và không để bất kỳ tia sáng từ Mặt Trời đi vào trực tiếp.
Vì vậy, khi quan sát nhật thực, người quan sát cần phải cẩn thận và tuân thủ những hướng dẫn an toàn. Chỉ cần áp dụng đúng cách, người quan sát có thể trải nghiệm được niềm vui đặc biệt của việc quan sát một hiện tượng thiên nhiên kỳ diệu như nhật thực mà không lo nguy hiểm cho sức khỏe.
Kết luận
Chúng tôi đã mang đến cho bạn các thông tin liên quan đến hiện tượng nhật thực cũng như cách quan sát nhật thực. Đừng quên theo dõi website của chúng tôi để cập nhật các thông tin hữu ích khác nhé.
