Bão mặt trời trong khoảng thời gian gần đây xuất hiện liên tục trên các mặt báo, kênh thông tin điện tử. Là một người có niềm đam mê đối với khoa học, bạn có biết đây là hiện tượng siêu nhiên gì, có tác động như thế nào đến môi trường sống của con người chưa? Hãy cùng nhau giải mã tất tần tật những điều thú vị về bão mặt trời nhé.
Giải thích khái niệm bão mặt trời là gì?
Như bạn vẫn thường biết, mặt trời là nguồn năng lượng và nguồn ánh sáng quan trọng để mọi vật thể, con người, sinh vật có thể tồn tại, phát triển. Không có mặt trời, con người sẽ không thể hoạt động và làm việc, cây cối cũng sẽ không thể quang hợp hay tiếp nhận nguồn nhiệt nhiều dinh dưỡng. Tóm lại, mặt trời đóng một vai trò to lớn trong việc duy trì sự sống của con người, động vật, thiên nhiên.
Solar Storm hay còn gọi là bão mặt trời, là hiện tượng có một lượng lớn gió mặt trời/ luồng điện bức phá ra khỏi phạm vi nhất định của nó. Nói cách khác, bão mặt trời chính là sự bùng nổ nhật hoa với những quầng lửa được tạo ra bởi sự kiện bất thường diễn ra trên mặt trời.
Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này là do sự xáo trộn của lớp khí siêu nóng bao phủ lõi mặt trời có tên plasma. Để có thể quan sát hiện tượng siêu nhiên này, bạn phải thông qua một lớp kính viễn vọng, tia X không gian cùng với một số thiết bị chụp ảnh nhiệt.
Bão mặt trời còn có thể sản sinh ra trận bão từ – loại bão mà người có bệnh liên quan đến thần kinh, tim mạch dễ bị mẫn cảm. Nguy hiểm hơn bão mặt trời còn có thể hình thành nên một loại gió gây ảnh hưởng xấu đến các thiết bị điện tử, gọi là gió mặt trời CME.
Bão mặt trời tồn tại bao nhiêu dạng?
Tùy thuộc vào mức độ giải phóng năng lượng mà bão mặt trời có các cấp độ sau: A, B, C, M và X. Đặc biệt, độ lớn khoảng cách giữa hai mức liền kề là 10 lần. Có thể thấy, càng ở mức độ cao, năng lượng được bão mặt trời giải phóng ra khỏi bầu khí quyển càng lớn và chúng có các tên gọi sau: lửa mặt trời, sự phun trào nhật hoa, bão từ và sự kiện proton mặt trời.
Lửa mặt trời có đặc điểm như thế nào?
Sau quá trình nghiên cứu và phân tích bởi các nhà khoa học tài ba, lửa mặt trời được xác định là yếu tố của thời tiết không gian khi mặt trời làm thay đổi điều kiện không gian xung quanh trái đất. Thời gian tồn tại của ngọn lửa này thường kéo dài trong vài tuần hoặc vài tháng.
Theo nghiên cứu của Trung tâm Dự báo Thời tiết Không gian Hoa Kỳ, sức mạnh của lửa mặt trời được đo lường theo chữ cái với A là lửa yếu nhất và X là lửa mạnh nhất. Lửa càng mạnh, bức xạ càng lớn, chúng mang năng lượng tương ứng với hàng triệu quả bom khinh khí có khối lượng 100 megaton cùng lúc phát nổ.
Sự phun trào nhật hoa là gì?
Vành nhật hoa là tên gọi của vành ánh sáng được phát ra xung quanh mặt trời. Ánh sáng của vành nhật hoa khá yếu, vùng xung quanh có mật độ vật chất thấp, tán xạ bức xạ điện từ và mắt ta chỉ quan sát được ở hiện tượng nhật thực toàn phần vì lúc này mặt trời sẽ bị che khuất.
Vành nhật hoa phun trào là hiện tượng của đường sức từ và plasma trong vành nhật hoa được giải phóng ra bầu khí quyển bên ngoài mặt trời. Căn cứ vào nghiên cứu của NASA, cứ mỗi trận phun trào nhật hoa đều sẽ có hàng tỉ tấn vật chất di chuyển với vận tốc lên đến triệu km/ giờ.
Sau một quá trình nghiên cứu về cơn bão mặt trời này, các nhà khoa học đã chia cấp độ mạnh yếu của nó thành thang điểm G1 đến G5. Trong đó, G1 là mức trung bình và G5 là mức cực đoan. Khi cơn bão cực đoan xuất hiện sẽ gây tình trạng tê liệt công nghệ nhiều nơi trên thế giới, thậm chí là vệ tinh, lưới điện bị hư hỏng.
Bão từ là gì?
Khi nói đến bão từ, người ta thường nghĩ đến cái tên bão địa từ. Vào mỗi lần bão từ xuất hiện, thanh kim trên la bàn đều sẽ xuất hiện hiện tượng dao động mạnh. Như đã nói ở phần đầu, bão từ là kẻ thù đối địch với người mắc bệnh tim, thần kinh và xương khớp bởi thời điểm bão từ hoạt động mạnh mẽ sẽ làm tăng khả năng cao huyết áp, nhồi máu cơ tim,…
Hiện tượng bão từ xảy ra khi dòng hạt mạng điện được giải phóng do sự bùng nổ của bão mặt trời tác dụng lên đường cảm ứng từ của trái đất. Hoặc, một trường hợp khác là do sự kết nối giữa từ trường mặt trời với từ trường trái đất đã tạo ra bão địa từ.
Bão từ được chia thành ba cấp độ: bão từ yếu có biên độ dao động trong khoản từ 50nT đến 300nT, bão từ mạnh có biên độ dao động trong khoản từ 300nT đến 500nT và bão từ cực đại có biên độ dao động trên 500nT. Trung bình mỗi năm trái đất sẽ xuất hiện khoảng 4 đến 5 trận bão từ. Riêng năm 2001, trái đất có đến 60 trận bão từ.
Sự kiện proton mặt trời mạnh như thế nào?
Sự kiện proton mặt trời còn được gọi với một cái tên ngắn gọn khác là cơn bão proton. Sự kiện này xảy ra khi mặt trời phóng ra các hạt proton với tốc độ cao gần bằng bằng mặt trời. Một trường hợp khác là cơn bão proton xuất hiện do xảy ra cú sốc CME trong không gian liên hành tinh.
Trong cơn bão proton có chứa một lượng lớn hạt nhân ion heli và ion HZE. Khi chúng thoát ra và tiến gần đến trái đất có khả năng thâm nhập vào từ trường, gây cho tầng điện ly hiện tượng ion hóa. Đối với người phi hành gia hay đoàn tàu vũ trụ, proton mặt trời mang mối nguy hiểm bức xạ rất đáng sợ.
Sức ảnh hưởng của bão mặt trời đối với nhân loại
Nhiều luồng thông tin đã báo cáo rằng bão mặt trời có sức tàn phá con người rất ghê gớm, nó có khả năng tiêu diệt hàng triệu người trên trái đất. Vậy liệu chúng có thật sự đáng sợ đến như vậy? Nó sẽ gây ra những tác động như thế nào đến nhân loại, thiên nhiên và tài sản của con người?
Gây tổn hại đến sức khỏe con người trên toàn thế giới
Như vẫn luôn đề cập trong phần thông tin, bão mặt trời cụ thể là bão từ gây ra nhiều ảnh hướng xấu về sức khỏe cho con người. Huyết áp tăng cao, bệnh thần kinh, tim mạch sẽ ngày càng trở xấu nếu người có bệnh nền tiếp xúc với từ trường của bão. Nghiêm trọng hơn, nó có khả năng cướp đi mạng sống của hàng triệu người trên trái đất này.
Bão mặt trời phá hủy thành quả nghiên cứu của con người
Năng lượng bức xạ được phóng ra từ từ trường của mặt trời khi đến trái đất có thể phá hỏng các thiết bị điện, thiết bị công nghệ, làm mất điện. Đáng quan ngại nhất là toàn bộ hệ thống trực tuyến, hệ thống liên lạc, hệ thống cơ sở hạ tầng đều sẽ bị vô hiệu hóa. Lúc này cuộc sống của con người sẽ bị tráo trộn, mất cân bằng và gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt đời sống.
Một số ảnh hưởng tiêu cực khác đến bầu khí quyển
Nếu cơn bão mặt trời xuất hiện, nó sẽ gây ra hiệu ứng cực quang giữa Nam Cực và Bắc Cực. Nhiệt độ của bầu khí quyển cũng sẽ tăng và khiến cho không khí trở nên nóng hơn. Thiên nhiên hoàn toàn bị đảo lộn trật tự và rối loạn hơn bao giờ hết.
Đối phó bão mặt trời sao cho hiệu quả?
Bão mặt trời có thể xem là một trong những ác mộng đáng sợ đối với con người. Theo sự tính toán từ các chuyên gia, cơn bão mặt trời sẽ gây thiệt hại rất lớn về kinh tế. Để đảm bảo sự an toàn và sức khỏe cho nhân loại, chính phủ quốc gia cùng nhiều chuyên gia khoa học đã lên kế hoạch ứng phó dự phòng.
Hiện tại, con người vẫn chưa tìm ra biện pháp ngăn chặn hoàn toàn sức công phá của bão mặt trời nhưng có thể hành động để giảm thiểu thiệt hại bằng cách dự đoán thời điểm tấn công của nó. Thời gian để cảnh báo sẽ dao động từ 12 đến 15 tiếng trước khi bão mặt trời ập đến để các phương tiện không gian như hàng không, vệ tinh, công ty điện lực có thể hành động.
Thông qua thiết Advanced Composition Explorer, chuyên gia có thể đoán chính xác hướng đi và sức mạnh của bão mặt trời sắp diễn ra. Sự phát triển của khoa học và công nghệ thật sự giúp cho cuộc sống con người ổn định và tốt hơn rất nhiều lần so với trước kia.
Những dự đoán mới về bão địa từ sắp đến trái đất
Trong cuối tháng 9 vừa qua, trái đất đã bất ngờ đón nhận cơn bão địa từ khổng lồ nhưng vẫn chưa xác định được nguyên nhân cụ thể. Ngoài đơn vị nT thì bão địa từ còn được đo lường bằng chỉ số K. Cơn bão mặt trời vừa qua mang theo sức mạnh đạt mức K7/K9, có thể thấy được nó mang một luồng năng lượng lớn như thế nào.
Thật may mắn là cơn bão này không thâm nhập trực tiếp vào trái đất nên không gây ra tổn hại lớn nào cho sức khỏe và tài sản nhân loại. Nguyên nhận được dự đoán là xuất phát từ việc mặt trời đã phóng ra nguồn năng lượng có tốc độ cao tại lổ quang đăng – khu vực từ trường mở của mặt trời.
Trong những năm tiếp theo, NASA đã dự đoán rằng vào tháng 7 năm 2025 trái đất sẽ đón nhận một cơn bão mạnh và nguy hiểm vô cùng có thể phá hủy hệ thống vệ tinh. Dự đoán về cơn bão mặt trời này đã gây cho dư luận không ít lo lắng, hoang mang và lo sợ bởi sức tàn phá dữ dội của cơn bão đối với tính mạng và tài sản vật chất của con người.
Lời kết
Thông tin trong bài viết này đã cung cấp cho bạn đầy đủ thông tin chi tiết về bão mặt trời và các sự kiện xảy ra xung quanh nó. Hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn nhiều kiến thức mới, hay và bổ ích. Hãy tiếp tục theo dõi để luôn nhận được những nội dung khoa học thịnh hành và hay nhé.
